طی یکی دو سال گذشته، شاهد بحران های زیادی در سایر کشورهای جهان از جمله افغانستان و اوکراین بودیم که بلافاصله کشورهای غربی به طور ویژه و فوری افرادی که در این کشورها جانشان در خطر بودند را به عنوان پناهجو پذیرفتند، اما در مورد پناهجویان ایرانی این روند نه تنها به صورت ویژه مورد بررسی قرار نگرفت بلکه از فوریت خاصی هم برخوردار نبود.

"علیرضا منصوری" کارشناس و فعال حوزه مهاجرت بر این باور است که پذیرش پناهجویان ایرانی از سوی غرب، بویژه کانادا با تعلل دولتمردان آن کشورها مواجه است که باید همه ایرانیان ساکن کشورهای غربی تسهیل پذیرش پناهندگان را به عنوان یک تقاضای جدی در تمام تجمعات مطرح و پیگیری کنند.

وی در گفتگو با "صدای ایرانیان" ضمن تشریح روند پذیرش پناهندگان در کانادا گفت: پس از جنبش مهسا امینی، بسیاری از افراد که به صورت میدانی در اعتراضات حضور داشتند و یا کسانی که به نحوی مصدوم شدند، به اجبار کشور را ترک کردند. این افراد خود را به صورت غیرقانونی به کشورهای اطراف ایران از جمله کردستان عراق و ترکیه رساندند.

منصوری افزود: با توجه به روابطی که بین دولت ترکیه و جمهوری اسلامی وجود دارد، هر لحظه خطر بازداشت و دیپورت این افراد وجود دارد و همه می دانیم در صورت بازگشت آنها به کشور، چه خطراتی در کمین آنهاست.

وی با اشاره به قانون کانادا در مورد افرادی که خارج از خاک این کشور درخواست پناهندگی می کنند، گفت: براساس این قانون، فردی که اقدام به پناهندگی از این کشور می کند، باید تاییدیه سازمان ملل را داشته باشد یا اینکه نهادهایی که دولت کانادا آنها را به رسمیت می شناسد، تایید کند که این افراد پناهجو هستند.

تعطیلی دفتر سازمان ملل در ترکیه

این فعال حوزه مهاجرت، با بیان اینکه در چند سال اخیر دفتر سازمان ملل در ترکیه تعطیل شده است، اضافه کرد: در این مدت مسئولیت تایید یک فرد به عنوان پناهجو، به دولت ترکیه واگذار شده است، و این قضیه کمی مشکلات و خطرات را برای افرادی که در اعتراضات شرکت کرده اند و حالا درخواست پناهندگی دارند، بیشتر خواهد کرد، چرا که پناهجو شناخته شدن افراد بستگی به نظر دولت ترکیه دارد.

وی ادامه داد: دولت ترکیه باید مصاحبه اولیه را انجام دهد تا یک فرد را به عنوان پناهجو می شناسند یا خیر، و در صورت مثبت بودن شماره پناهندگی به او داده می شود تا سپس کارهایش در کانادا انجام گیرد. در این حالت پنج نفر می توانند او را اسپانسر کند.

منصوری سپس به سخنان وزیر مهاجرت کانادا در یکی از تجمعات ایرانیان در اتاوا اشاره کرد و گفت: ایشان در سخنرانی خود قول داد تا تعداد افرادی که فعال حقوق بشر هستند، و از ایران به عنوان پناهجو می خواهند وارد کانادا شوند را دو برابر خواهد کرد.

وی افزود: این موضوع بسیار خوبی است اما متاسفانه مسایل خاص خودش را دارد و اینکه به چه صورت این افراد شناسایی خواهند شد و اولویت بندی آنها چگونه خواهد بود، مقداری فرایند را پیچیده می کند، ضمن اینکه کارهای اداری مربوط به آن، زمان پذیرش را طولانی خواهد کرد.

به گفته منصوری، درخواست همه فعالان ایرانی این است تا زمانی که این مرحله در حال جریان است، باید به گونه ای به این افراد و خانواده های او کمک کرد. چرا که این افراد تمام زندگی خود را گذاشتند و از کشور خارج شدند و نمی توانند کار کنند و اینکه سرمایه ای ندارند تا با آن به زندگی بپردازند.

تقویت گروههای حمایتی پنج نفره

این فعال ایرانی سپس تصریح کرد: آمار دقیقی از تعداد این افراد وجود ندارد اما می توان حدس زد که حداقل ۲۰۰ خانوار در این خصوص وجود دارند. لذا، این موضوع وظیفه همگی ما را به عنوان نهادها و ایرانی های فعال، بیشتر می کند تا فشار بیاوریم تعداد افرادی که دولت کانادا آنها را به عنوان فعال حقوق بشر شناسایی می کند، بیشتر شود، ضمن اینکه با تقویت گروههای حمایتی پنج نفره، بتوان سایر افراد را از طرق دیگر اسپانسر کنیم تا آنها نیز بتوانند وارد خاک کانادا شوند.

منصوری در خصوص گروههای حمایتی پنج نفره نیز گفت: این گروه ها شامل پنج نفر هستند که اقامت دائم یا شهروندی کانادا را دارند. این افراد از نظر مالی و عاطفی یک تعهدنامه را امضا می کنند تا یکسال حداقل هزینه های آن فرد پناهجو و خانواده اش را متقبل شوند. اینجا یک اما وجود دارد و آن این است که هر فردی را نمی توان اسپانسر کرد چرا که آن شرط اولیه که فرد باید در خارج از کشور به عنوان پناهجو شناخته شده باشد، باید رعایت شود.

وی با بیان اینکه علاوه براینکه سازمان ملل باید پناهجو بودن یک فرد را تایید کند، پنج نهاد بین المللی نیز وجود دارند که این کار را می توانند انجام دهند، گفت: این نهادها که کانادا نیز آنها را به رسمیت می شناسد، اگر تشخیص دهند که یک فرد پناهجو است، در داخل کانادا می توان آنها را اسپانسر کرد. بنابراین باید به سمتی رفت که این نهادها بیشتر تقویت شوند، ضمن اینکه آنها را تهییج کنیم تا افرادی که خود را به خارج از ایران می رسانند به عنوان پناهجو شناسایی کنند تا بتوان از داخل کانادا برای آنها اقدام لازم صورت گیرد.

نقش مشورتی نهادهای ایرانی

منصوری در پاسخ به اینکه آیا نهادهای ایرانی می توانند این نقش را برعهده بگیرند، اظهار داشت: نهادهای ایرانی عملا نمی توانند اختیار کار را کامل در اختیار بگیرند تا یک فرد را به عنوان پناهجو شناسایی کنند، اما می شود به صورت مشاور در کنار نهادهای بین المللی فعالیت کنند.

به گفته وی، باید بتوانیم نهادهای ایرانی را به حدی پررنگ و قوی کنیم، تا برای دولت کانادا شناخته شده و معتمد باشند و بتوانند به عنوان یک نهاد مشورتی کارها از طریق آنها انجام شود.